Rouw en opnieuw verliefd
Leoniek van der Maarel stuurde deze nieuwsbrief van ‘Het nieuwe rouwen’:
Aangezien we “rouw en opnieuw verliefd” zo herkenbaar vinden uit de verhalen van rouwenden tijdens onze groepssessies, plaatsen we dit op onze website van ‘ondersteunend bij verlies’.
Voor verdere informatie over ‘het nieuwe rouwen’, verwijzen we u naar de website van Leoniek van der Maarel. www.leoniekvandermaarel.nl
Ook hier vindt u meer informatie die u kan helpen wanneer u in rouw bent.
In deze nieuwsbrief gaat Leoniek in op hoe het is om opnieuw verliefd te worden als je partner is overleden.
Ik begrijp heel goed dat je deze nieuwsbrief misschien leest terwijl bij jou iemand anders is overleden. Dan kun je natuurlijk deze nieuwsbrief verder negeren, maar wellicht vind je het prettig om de 'rode draad' eruit te halen die wel zou kunnen passen op jouw situatie.
Leoniek van der Maarel
Een verlangen dat op enig moment na het verlies van je partner de kop op kan steken, is een verlangen naar liefde. Liefde op partnerniveau. Iemand die er ook voor jou is, iemand die je steunt op onvoorwaardelijke wijze en ook iemand die je knuffelt, vasthoudt en zoent, op een andere manier dan dat vrienden of vriendinnen dat doen. Wanneer dat verlangen gevoeld wordt, is voor iedereen anders. De ene persoon zegt na drie maanden: “ik zou wel weer eens verliefd willen zijn”, de andere zegt na drie maanden “ik moet er niet aan dénken!”.
Dan kan het ‘toch’ zomaar gebeuren dat je na enige tijd merkt dat je verliefd bent. Dat lijkt heel fijn en leuk, maar vaak blijkt het verwarrend.
Want wat gebeurt er als je, na verloop van tijd, opnieuw verliefd wordt? De gevoelens die ontstaan kunnen beladen zijn met schuldgevoelens, of een oordeel van de buitenwereld opleveren (vooral als het in hun ogen ‘te snel’ is), je kan in een loyaliteitsconflict raken en er ontstaat vaak de angst voor opnieuw een persoon te verliezen. Hoe ga je hiermee om? Hoe mag je ruimte maken voor liefde, zonder je verleden te verloochenen?
Een van de meest voorkomende emoties bij het opnieuw verliefd worden na verlies, is schuldgevoel. Je kunt je verraden voelen door je eigen hart. De vraag die steeds terugkomt is: “Mag ik dit wel voelen?” Het lijkt alsof de nieuwe liefde op de een of andere manier het oude liefdevolle leven met de overleden partner zou uitwissen. Je voelt je misschien schuldig tegenover je overleden partner en je kunt bang zijn om die herinnering te ‘verraden’. Maar wat men nog wel eens vergeet (niet alleen de rouwende zelf trouwens), is dat liefde geen competitie is; de liefde die je voor je overleden partner voelde, blijft altijd bestaan. Liefde kan groeien en ruimte maken voor nieuwe ervaringen, zonder de oude te overschaduwen.
Naast de innerlijke strijd komt er vaak nog een andere uitdaging om de hoek kijken: het oordeel van de buitenwereld. Familieleden, vrienden, en zelfs onbekenden kunnen oordelen over hoe snel of langzaam iemand ‘verder’ zou moeten of mogen gaan na een verlies. "Is het niet te snel?" of "Ze heeft haar man pas een jaar geleden verloren," zijn opmerkingen die misschien in stilte (of soms niet zo stil) gemaakt worden. Deze oordelen kunnen zwaar wegen en het gevoel versterken dat je je gevoelens moet verbergen of zelfs niet zou mogen voelen.
Maar ieder rouwproces is voor iedereen anders. Er is geen 'juiste' tijdlijn voor rouw, en ook geen 'ideale' tijd om weer open te staan voor verliefdheid. Het is belangrijk te luisteren naar je eigen hart en het tempo te volgen dat voor jou goed voelt.
Een veel gestelde vraag is: “Hoe snel is te snel?” Dit antwoord is net zo individueel als de persoon die hem stelt. Voor sommigen kan het maanden duren voordat ze überhaupt de mogelijkheid van een nieuwe relatie overwegen. Voor anderen kan het jaren duren voordat ze zich weer emotioneel klaar voelen om zich open te stellen voor een ander.
Wat belangrijk is, is dat je jezelf de ruimte geeft om te rouwen op jouw manier. Rouwen is geen lineair proces; het kent golven, en soms voel je je beter op een moment waarop je het niet verwachtte. Wat telt is dat je je niet onder druk laat zetten door verwachtingen van anderen of door wat wel of niet ‘hoort’. Liefde en rouw kunnen naast elkaar bestaan.
Bij het opnieuw verliefd worden komen vaak tegenstrijdige emoties kijken. Je kunt intense vreugde voelen bij het ontmoeten van een nieuwe liefde, terwijl je tegelijkertijd diepe verdriet voelt over het verlies van je partner. Deze dubbele gevoelens zijn normaal. Het is mogelijk om blij te zijn met wat de toekomst in petto heeft, terwijl je tegelijkertijd de pijn van het verleden draagt (die diezelfde toekomst voor jou ook in petto heeft). Je mag deze gevoelens van verliefdheid voelen, zonder de liefde en herinnering aan je overleden partner te verliezen. Beide emoties mogen er zijn. Ik zeg vaak: het zijn twee sporen: op het ene spoor loopt de pijn van het verlies en het gemis (oftewel: de rouw) op het andere spoor loopt het nieuwe leven met de nieuwe verliefdheid. Die gaan naast elkaar. Op sommige momenten kruisen ze elkaar, sommige momenten zit jij met je locomotiefje op het verliesspoor en andere momenten weer meer op het verliefdspoor.
Een ander veel voorkomend gevoel is loyaliteit. Veel mensen vragen zich af of ze ontrouw zijn aan hun overleden partner door opnieuw verliefd te worden. Je bent misschien bang dat je, door verder te gaan, de liefde die je ooit had verwaarloosd. Wat hierbij belangrijk is om te beseffen, is dat trouw aan je partner betekent dat je hun herinnering eert. Dit betekent niet dat je de rest van je leven in rouw moet blijven. Liefde voor een nieuwe partner betekent niet dat je je oude liefde vergeet. Je kunt je overleden partner altijd blijven herinneren en koesteren, terwijl je een nieuwe fase in je leven ingaat. Of, zoals ik onlangs heel mooi op facebook bij een bericht van iemand las: ‘De liefde die altijd meereist’.
Wat ook regelmatig een rol speelt, of zeker ietsje later in de verliefdheid een rol gaat spelen, is de angst om opnieuw iemand te verliezen. Nadat je iemand hebt verloren die je dierbaar is, is het begrijpelijk dat je bang bent om weer iemand te verliezen. Je openstellen voor liefde betekent niet alleen je openstellen voor vreugde, maar ook voor de mogelijkheid van verlies met de daarbij behorende pijn. Het vergt moed om je hart opnieuw open te stellen, wetende dat je opnieuw gekwetst zou kunnen worden.
Gelukkig is mijn ervaring met de meeste mensen in rouw dat de liefde het wint. Het duurt vaak wat langer voordat iemand zich echt gaat hechten aan de nieuwe partner, maar uiteindelijk gebeurt het. En dat die angst met je meeloopt, ja. Misschien wel net zoals die liefde voor je overleden partner met je meeloopt.
Hoe het ook is: opnieuw verliefd worden geeft energie, geeft mensen vaak een ‘toekomst’ maakt het leven weer de moeite waard in veel gevallen en daardoor kun je ook het verlies van je partner beter dragen.
Wat ik graag mee wil geven, is dat jouw gevoelens geldig zijn, hoe verwarrend ze soms ook lijken. Er is geen juiste of verkeerde manier om verder te gaan na verlies. (In dit geval bedoel ik met ‘verder’ gaan opnieuw verliefd worden, want iedere dag dat je opstaat ga je natuurlijk al verder).
Gun jezelf de tijd en ruimte om dit proces in je eigen tempo te doorlopen. Het opnieuw vinden van liefde betekent niet dat je je verleden vergeet, maar dat je het omarmt terwijl je je openstelt voor wat de toekomst met die nieuwe liefde te bieden heeft.
Geef jezelf toestemming dit te mogen voelen, je hebt het zwaar genoeg. En bedenk ook wat jouw overleden partner voor jou zou willen (en misschien is dat zelfs wel uitgesproken): “zorg goed voor jezelf, vind een nieuwe partner, je hoeft niet alleen te blijven”.
Met dank aan Leoniek van der Maarel, ‘het nieuwe rouwen’